Öğretmen Yeterlikleri

Bu bölümde öğretmen yetiştirme programlarına uygulanabilir nitelikte bir öğretmen yeterlikleri listesi verilmiştir. Bu yeterliklerin öğretmen yetiştirme programı sürecinde öğrenciye sunulan kuramsal ve uygulamalı çalışmalar aracılığıyla kazandırılması ve öğrencilerin beklenen düzeylere eriştirilmesi amaçlanmaktadır.

Ek 3.1 Öğrencilerin değerlendirilecekleri ulusal yeterlikler listesidir. Öğretmen adayları eğitimleri süresince hem fakültede hem de uygulama okullarında bu yeterlikleri uygulama fırsatı elde ederler. Başlangıç ve süreç standartlarının çoğu yeterliklerin kazanılmasına katkıda bulunmaktadır: Örneğin, öğretim elemanları tarafından uygun eğitim programının ve öğretme-öğrenme faaliyetlerinin seçilmesi (standart alanı 1), öğretim elemanlarının niteliği ve bu elemanların deneyimleri (standart alanı 2), öğrencilerin niteliği ve istekliliği (standart alanı 3), uygulama okulları, uygulama okullarının yapısı ve okul deneyiminin niteliği (standart alanı 4), fakültede bulunan tesisler, kaynaklar ve öğretmen adaylarının bunları kullanmayı öğrenmesi (standart alanı 5), yönetim ve kalite güvencesi önlemlerinin öğretmen eğitiminin geliştirilmesinde etkin biçimde kullanılması (standart alanı 6 ve 7).

Ek 3.2 verilen liste, ilk liste ile uyumludur ve uygulama öğretmenleri ile ilgili diğer kişilere öğretmen adaylarının uygulama sırasında izlenmesinde kullanılacak temel noktaları sunar. Bu ikinci listenin sınıfların ziyaret edilmesi sırasında kullanılması kolaydır. Özellikle yeterliklerle yeni tanışmış öğretmenler için ve öğretmen adaylarının izlenmesi için faydalı olacaktır: Öğretim elemanları ve öğretmenler sınıf ziyaretlerinde Ek 3.1’deki kapsamlı listeden yararlanmak yerine bu listeyi rehber olarak kullanabilirler.

Ek 3.3 öğretmen adaylarının verdikleri dersleri gözlemleyecek kişilerin yapacakları değerlendirmeler için rehber teşkil edecektir. Herhangi bir öğretmen adayı birden fazla uygulama öğretmeni ya da öğretim elemanı tarafından izlenebilir. Gözlemcilerin yeni mezun öğretmenin ulaştığı performans standardı konusunda aynı fikirde olmaları önemlidir. Ek 3.3’te yer alan göstergelerde resmi ulusal yeterlikler listesindeki (Ek 3.1) alt başlıklar kullanılmaktadır. Her bir alt başlık için, iyi yetişmiş, kabul edilebilir ve eksiği var olmak üzere nitelendirilecek öğretmen adaylarından nelerin beklenebileceği özetlenmiştir.

 Öğretmen Yeterlikleri Listesi

1 Konu Alanı ve Alan Eğitimine İlişkin Yeterlikler

1. Konu Alanı Bilgisi

1.1.1 Konulara ilişkin eğitim programının öngördüğü düzeyin üstünde bilgi birikiminin olduğunu gösterme

1.1.2 Konu alanına ilişkin kuram, ilke ve kavramları anlaşılabilir biçimde güvenle öğretebileceğini gösterme

2. Alan Eğitimi Bilgisi

1.2.1 Öğrencilerde yaygın biçimde gözlenen eksik ve yanlış gelişmiş kavramları fark etme

1.2.2 Öğrencilerin konuya ilişkin sorularına uygun ve yeterli yanıtlar oluşturabilme

1.2.3 Öğrencilerin bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminin öğrenmelerini etkileyeceğini anlama

1.2.4 Konu alanının öğretim programlarına ilişkin bilgi sahibi olma

1.2.5 Konu alanı ile ilgili özel öğretim yaklaşım, yöntem ve tekniklerine ilişkin bilgi sahibi olma

1.2.6 Konu alanı ile ilgili bilgi teknolojilerinden yararlanma

                                          1.2.7Konu alanı ile ilgili sağlık ve güvenlik önlemlerini alma

2 Öğretme-Öğrenme Sürecine İlişkin Yeterlikler

1. Planlama

2.1.1 Amaçları ve hedef davranışları açık biçimde ifade etme

2.1.2 Hedef davranışları gerçekleştirmeye yönelik öğrenme-öğretme etkinliklerini düzenleme

2.1.3 Hedef davranışlara uygun araç-gereç ve materyal seçme, hazırlama

2.1.4 Öğrencilerin kişisel, ruhsal, etik, sosyal ve kültürel gelişimlerine katkıda bulunacak etkinlikleri planlama

2.1.5 Planlamada bireysel farklılıkları göz önünde bulundurma

2.1.6 Hedef davranışlara uygun değerlendirme biçimini belirleme

2. Öğretim Süreci

2.2.1 İşlenen konuyu önceki ve sonraki konularla ilişkilendirme

2.2.2 Öğrencileri güdüleyici hazırlık etkinliklerini sunma

2.2.3 Konuyu öğrencilerin düzeyine uygun bir biçimde sunma

2.2.4 Öğrencilerin yaşlarına, önceki öğrenme düzeylerine ve yeteneklerine uygun yöntem ve tekniklerden yararlanma

2.2.5 Uygun araç-gereç ve materyal kullanma

                          2.2.6 Zamanı etkili biçimde kullanma

2.2.7 Öğrencilerle etkileşimde bulunma ve uygun dönüt verme

2.2.8 Öğrencilerin katılımını sağlayacak etkinlikler (bireysel, ikili, grup çalışması, gösteri, gezi, gözlem, deney, panel ve benzeri) uygulama

2.2.9 Öğrencilerin öğrendiklerini yaşamlarıyla ilişkilendirecek fırsatlar yaratma

2.2.10 Öğrencilerin düzeylerine uygun, konuya ilgilerini çekecek ve düşünmelerini sağlayacak biçimde farklı sorular sorma

2.2.11 Konuya ilişkin terimleri uygun biçimde sıralama ve iyi seçilmiş örneklerle sunma

2.2.12 Öğrencilerin hedef davranışlara ulaşma düzeyini değerlendirebilme

1. Sınıf Yönetimi

2.3.1 Öğrencilere sınıfta kendilerini özgürce ifade edebilecekleri güvenli bir öğrenme ortamı sağlama ve sürdürme

2.3.2 Dersi amacına uygun ve güvenli biçimde sürdürme

2.3.3 Kesinti ve engellemeler karşısında uygun önlemler alma

2.3.4 Öğrencilerin derse karşı ilgi ve güdüsünün sürekliliğini sağlama

2.3.5 Öğrencilere davranışlarına ilişkin dönüt verme

2.3.6 Ödül ve yaptırımları uygun ve etkili biçimde kullanma

2. İletişim

2.4.1 Anlaşılır açıklamalar yapma ve yönergeler verme

2.4.2 Sınıf içinde etkili iletişimi sağlama (öğrenci-öğretmen; öğrenci-öğrenci;öğretmen-öğrenci etkileşimi)

2.4.3 Okul yöneticileri, meslektaşları, diğer okul personeli, veliler ve ilgili eğitim kuruluşlarıyla iletişim kurma

2.4.4 Ses tonunu etkili biçimde kullanma

2.4.5 Sözel dili ve beden dilini etkili biçimde kullanma (durut, mimikler, el, kol hareketleri, vb.)

3 Öğrencilerin Öğrenmelerini İzleme, Değerlendirme ve Kayıt Tutma

3.1 Öğrencilerin ürünlerini kısa sürede notlandırma ve sonuçları öğrencilerin gelişmesini sağlayacak önerileri içeren dönütlerle birlikte verme

3.2 Yapılan etkinliklerin (sınav, ödev, gözlem) ve sağlanan gelişmenin kayıtlarını tutma, sonuçlarını düzenli aralıklarla öğrenciye bildirme

3.3 Öğrencilerin öğrenmesini değerlendirmede sürekliliğin önemini kavrama ve uygulama

3.4 Başarısız öğrencilerin sorunlarının çözümünde deneyimli öğretmenlerin görüşlerinden yararlanma

3.5 Öğrencinin akademik gelişimini ulusal notlandırma ölçütlerini kullanarak değerlendirme

              4 Tamamlayıcı Mesleki Yeterlikler

4.1 Türk Milli Eğitim Sisteminin amaçlarına ve ilkelerine uygun biçimde öğretmenlik görevini yerine getirme.

4.2 Mesleği ile ilgili yasa ve yönetmeliklerde belirtilen hak ve sorumluluklarının farkında olma

     4.3 Mesleki öneri ve elettirilere açık olma

4.4 Mesleki açıdan kendini değerlendirme ve bilgi düzeyini geliştirme konusunda sürekli çaba gösterme

4.5 Toplantı, hizmet içi eğitim, araç-gereç hazırlama gibi okul etkinliklerine ve okulun tümünü ilgilendiren diğer etkinliklere katılma

4.6 Kişisel ve mesleki yaşamında ve öğretimde iyi örnek olma

4.7 Mesleğine yürekten bağlı olma ve mesleğini severek yapma...